Ерекше балалар (аутизм) Ата-аналарға бірнеше ұсыныстар:

- аутизмі бар балалар басқа балалар сияқты ерекше, сондықтан жалпы ұсынымдарды пайдалана отырып, баланың өзіндік реакцияларын ескере отыра оқыту бағдарламасын құру керек. Аутизмі бар балалар өсіп, балалардың қызығушылықтарын тудыратын салаларға жататын мамандықтар бойынша жұмыс істеген жағдайлар бар. Сандарға қызығушылығы бар бала болашақта есепші немесе салық инспекторы бола алады;

- режим, аутист-балалар үйреншікті шеңберден шығатын кез келген әрекеттерді ауыр қабылдайды, сондықтан балаға үйреншікті рәсімдерді ұстануға тырысыңыз;

- күн сайын жаттығу керек, бұл өте қиын, бірақ күнділікті жаттығу нәтижеге әкелуі мүмкін. Бастапқыда жаттығудың уақыт 5 минут, одан әрі 2-3 сағатқа созылуы керек, әрине демалыстармен.

- баланы "тоқта" сөзіне үйрету қажет. Бұл балалардың түрлі фобиялар бола отырып, нақты қауіптерді байқамауы мүмкін: машинаның алдынан жолды кесіп өту, ыстық заттарға жақындау. Егер бала «тоқта» сөзін білсе, оны ол көп қатерлерден сақтайды. Мұны келесідей жасауға болады: кенеттен қандай да бір әрекетті тоқтатып, "тоқта" деп айтуға болады, уақыт өте келе ол өзінен не талап еткенін түсінетін болады;

- аутисттар көбіне теледидар көргенді ұнатады, бірақ оларды бұл жағдайда шектеу қажет;

- басқа балалар қоғамынан қашудың қажеті жоқ. Мұндай бала бақшаға күн бойы емес, күніне 2-3 сағатқа барғаны дұрыс болады:
- оны мағынасыз, стереотипті қимылдардан алаңдату керек. Мұны би билеп, секіру арқылы жасауға болады;

- баламен көп әңгімелесу керек. Тіпті егер ол немқұрайлы қалса да, ол қарапайым балаларға қарағанда көп сөйлесуді қажет ететінін есте сақтау керек;
- адамдардың көпшілігі оқшаулағанды қажет етеді және аутизмі бар балалар да. Оған қандай да бір "құпия" бұрышын жасау керек-ол өз ойларымен оңаша қала алатын және оған ешкім кедергі болмайтын жер;

- оның механикалық қозғалыстары немен байланысты екенін түсінуге тырысу керек және оларды қажетті, жасампаздық арнасына көшіру керек;
- аутизмі бар балалар әдетте әткеншек сүйеді, бұл әуестікті қолдай отыра, вестибулярлық аппараттың жақсы дамуына қол жеткізуге болады;
- сізге баланың үй жануарымен қарым-қатынасында абайлық танытуыңыз керек. Себебі, аутист балалар жануарларға қатысты агрессивті болуы мүмкін. Үй жануарын алардың алдында жұмсақ ойыншық әперіңіз.
- жақсы психиатр-дәрігерді табыңыз. Бір маманға жүгіну қажет, ол баланың ерекшеліктері мен даму динамикасын біле отырып,  терапияны дәл түзете алады;
- дәрілік терапияны дұрыс таңдау маңызды, балаға жарамды бір препаратпен шектелу қажет;

- аутизмі бар балалардың жасырын тағамдық аллергиясы болады. Аллергенді тауып, оны тағам тізімінен алып тастап, баланың мінез - құлқын айтарлықтай жақсартуға қол жеткізуге болады;

- аутизмге шалдыққан балалар жиі мырыштың жетіспеушілігі және мыстың артықтығынан запдап шегеді. Баланың қанын минералдар деңгейін анықтау үшін үнемі зерттеу қажет, қажет болған жағдайда минералды қоспалар беру қажет;
- аутизмге шалдыққан балаларға арналған түрлі орталықтар мен қауымдастықтарға бару жақсы нәтиже береді. Онда жаңа емдеу әдістері мен мінез-құлықты түзету туралы ақпарат алуға болады.
 

(мақала ғаламтордан алынған)

Педагог-психолог – Ю.Ю. Абдулова