Аутизм: түсіну, қабылдау, қолдау.

Аутизм немесе аутизм спектрінің бұзылуы (ASD) – бұл адамның дамуына әсер ететін және қарым-қатынас, әлеуметтік өзара әрекеттесу қиындықтарында және шектеулі және қайталанатын мінез-құлық үлгілерінде көрінетін күрделі неврологиялық бұзылыс. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметі бойынша, әлемде аутизмнің таралуы шамамен 100 адамның 1 - ін құрайды және бұл көрсеткіш өсуде, бұл қоғамның ерекше назарын қажет етеді.

 Аутизм дегеніміз не?

          Аутизм ерте балалық шақта көрінеді және жеңіл формадан ауыр бұзылуларға дейін әртүрлі жолдармен дамуы мүмкін. Жаңа туылған нәрестелердегі аутизмнің алғашқы белгілерін байқау қиын, бірақ кейде олар 2 айлық жаста пайда болуы мүмкін. Мұндай балалар ананың пайда болуына ешқандай реакция көрсетпейді, қозғалатын ойыншықтар мен басқа заттарға назар аудармайды. Бір жасқа дейінгі балалардағы аутизм белгілері келесі көріністерді қамтиды:

• сыбырлаудың, жест-ишараның және дыбыстарға еліктеуге тырысудың болмауы;
• қатты дыбыстардан қорқу және қорқу;
• ана сүтінен бас тарту;
• дауыстарға және ата-аналардың пайда болуына реакцияның болмауы;
• 3 айда көз тиюдің болмауы;
• таспаларды немесе шашты тартуға бейімділік;
• ойыншықтарға қызығушылық жоқ; сіздің атыңызға реакция жоқ.

Әлі сөйлемейтін кішкентай балалардағы аутизм белгілерін тану қиын болуы мүмкін. Ол үшін баланың дамуының алғашқы кезеңдеріндегі мінез-құлқы мен реакцияларын мұқият бақылау қажет.

Себептері және диагностикасы

          Аутизмнің нақты себептері әлі анықталмағанымен, бұл бұзылыс генетикалық және экологиялық факторлардың өзара әрекеттесуінің нәтижесі екені белгілі. Аутизм дұрыс емес тәрбиенің немесе вакцинацияның салдары емес екенін ескеру маңызды.                                                                                                               Аутизм диагнозы әдетте баланың мінез-құлқын бақылау және оның әлеуметтік дағдыларын бағалау негізінде жасалады. Мамандар ата-аналарға уақытында көмек пен қолдау алу үшін аутизмнің алғашқы белгілеріне назар аударуды ұсынады.

Қолдау және түзету

          Аутизммен ауыратын адамдардың өмірінің негізгі аспектісі-қоғамда қолдау, түзету және инклюзия. Соңғы жылдары білім беру мекемелері мен қоғамдық ұйымдарда аутизмі бар балалар үшін инклюзивті орта құру бойынша белсенді жұмыс жүргізілуде. Бұл оларға басқа балалармен бірге білім алуға мүмкіндік береді, бұл әлеуметтік дағдылар мен эмоционалды бейімделуге ықпал етеді. Сондай-ақ 0-ден 18 жасқа дейінгі балаларға көмек көрсететін түзету кабинеттеріне барыңыз.                                                   Аутизмі бар балалармен және ересектермен жұмыс істеу олардың ерекшеліктері мен қажеттіліктерін түсінуге негізделген ерекше тәсілді қажет етеді. Психология, логопедия және педагогика саласындағы мамандар коммуникация мен әлеуметтік құзыреттілікті дамытуға бағытталған бағдарламалар мен әдістерді белсенді әзірлейді.                                          Әрбір жаңа білім және әрбір жаңа зерттеу аутизмі бар адамдар мен олардың отбасыларын түсіну және қолдау жолындағы қадам болып табылады. Қоғам әр адамның өз жағдайына қарамастан құнды екенін және жалпы игіліктің дамуына үлес қоса алатынын түсінуі керек. Стереотиптерді жою және барлығына орын болатын әлем құру үшін бірге жұмыс істеу маңызды.

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  № 12 ППТК-нің педагог-психологі.